Zo, hèhè, de bestanden zijn naar de drukker. Was me dat een bevalling! Even tijd om uit te blazen. Maar ik mag niet verslappen, want ik ben nog maar halverwege mijn stage. De afdelingen acquisitie, redactie en productie heb ik gehad, nu zijn de afdelingen verkoop en promotie aan de beurt.
Omdat ik als freelance vertaler zo’n afgebakende, om niet te zeggen beperkte rol in het boekenvak heb, gaf ik mezelf vorig jaar een schop onder mijn kont. Het was tijd de sector beter te leren kennen. Met steun van een ontwikkelbeurs van het Letterenfonds bezorgde ik mezelf een stage. Met als ambitieuze stageopdracht: ‘Breng een boek uit en verzorg het traject van begin tot eind. Veel succes!’
Met de acquisitie maakte ik het mezelf niet moeilijker dan nodig: de eerste auteur die ik aanzocht om een manuscript in te dienen was ikzelf – en toevallig had ik nog wel iets liggen. Als acquirerend redacteur heb ik fanatiek zitten strepen in het ingediende manuscript. Ik zag de kwaliteiten, maar vond dat er nog veel aan moest gebeuren voor ik het mijn stagegever kon voorleggen.
Dus dat werd mijn eerste klus: de boel publicabel krijgen. Na uitputtende discussies en redactierondes kwamen de redacteur en de auteur in mij tot een voorlopig boek: een bundel brieven en Boekblad-columns over de magie van de literatuur en het belang van vertalen. Geen boek met bestsellerpotentie, zoals bleek uit het persoonlijk door mij opgestelde uitgeefplan, maar à la. Ik besloot mezelf als stagiair maar niet voor commercieel succes verantwoordelijk te maken.
Laat ik niet uitweiden over de rotklusjes die ik óók heb moeten doen (koffie en broodjes halen voor de baas, wc’s schoonmaken, de telefoon opnemen). Het mag dan buffelen zijn, maar ik heb wel een heel leerzame tijd bij mijn doe-het-zelfuitgeverij. Van het benaderen van vormgevers en het instrueren van redacteurs tot het opvragen van offertes bij drukkerijen: ik krijg volop ruimte voor eigen inbreng.
Al redigerend, overleggend met externen en schrijvend aan flap- en promotieteksten krijg ik voeling voor hoeveel werk het kost voordat je een publicabel manuscript hebt en de echt-werkelijk-definitief-definitieve bestanden bij de drukker liggen. En dan ben je nóg maar halverwege.
Nu de drukker zijn werk doet (zouden mijn instructies duidelijk genoeg zijn geweest?!), kunnen de afdelingen promotie en verkoop een tandje bijzetten. Ik zal eens vragen hoe ik kan helpen. Misschien een stilist regelen voor de publiciteitsfoto’s? Of eerst nog een weekje wellnesscentrum boeken voor de auteur? Want zo afgedraaid als hij er nu bij zit, doet hij de promotie van zijn boekje misschien meer kwaad dan goed.
Zie dan, Lees toch, de onverbiddelijke eigen beheer-bestseller van vertaler Ralph Aarnout verschijnt op 20 mei 2024 en is nu al (ook voor kwaliteitsboekhandelaars) te bestellen. Alle opbrengsten uit de verkoop gaan naar Pen Nederland.
Ik kan niet wachten tot ik Leeuwenhart, de nieuwe roman van de Oostenrijkse schrijfster Monika Helfer in handen heb. Ik vertaalde hem al een tijd geleden, uitgeverij Wereldbibliotheek hield hem achter de hand om een gunstig moment voor publicatie af te wachten. En dat breekt nu bijna aan.
Welk boek ga ik vertalen als ik mijn lopende klus af heb? Ik weet het even niet. Misschien wel een tijdje géén boek. Het zijn wonderlijke tijden in de literaire vertaalbranche. De afgelopen jaren hoefde ik mijn hand maar op te steken, of ik had een klus. Er belden geregeld uitgevers, en vertalers mailden elkaar onderling aanbiedingen door. ‘Heb jij zin in dit boek? Ik heb geen tijd.’ Nu mailen we elkaar: ‘Heb jij nog iets aangeboden gekregen? Het is zo stil.’
Afgelopen maand werd er een opmerkelijk bedrag op mijn rekening bijgeschreven. Ik had het waarschuwende sms’je dat mijn bank me erover stuurde nog niet gelezen, of ik opende met grote ogen en wild kloppend hart mijn bank-app, waar ik ontdekte dat mijn plotse rijkdom afkomstig was van de Lira. Hm, de Lira, dat was toch die club die zo nu en dan tientjes overmaakte als vergoeding voor de uitleningen van vertaalde boeken, plus soms nog wat dubbeltjes en kwartjes voor, eh – ja waarvoor eigenlijk? Ik had me er nooit serieus in verdiept. En nu kon ik zomaar een vakantie boeken. Of zou ik het geld maar apart zetten, omdat ik het straks toch allemaal moest terugbetalen?
Sorry mensen, ik kon het niet laten. Ik kon het niet aanzien hoe slordig de Pfeijffers, de Bronwassers en de Van Dissen opgestapeld lagen. En bij de vertaalde fictie had een storm gewoed, leek het wel. Ik zit tussen twee klussen, ik had de tijd aan mezelf, dus ik fatsoeneerde de tafels in mijn lievelingboekhandel maar even. En de poëziekast, want ik geloof niet dat daar vaak mensen naar omkijken.
Aan het eind van het jaar raak ik soms verstrikt in goede voornemens. Minder snoepen, meer sporten: de bekende oliebollenwroeging. De echte goede plannen komen in de zomervakantie, ook dit jaar weer. Klaplopend op het strand van Terschelling nam ik het me voor: ik ging minder tijd laten verdampen en eindelijk werk maken van de droom die ik nu al jaren voor me uit schoof.
Deze zomervakantie strandde mijn oudste dochter in Harry Potter. De eerste vier delen waren razend spannend, maar in deel vijf stonden haar te veel moeilijke woorden. Ze snapte niet meer wat ze las, besloot ze. Met een spijtige blik zette ze het boek terug in de kast. De frustratie. Zo’n fantastische serie – en dat je het hem dan niet kunt uitlezen!
Heeft er iemand een glaasje water? Een krukje om even op te zitten? Ik heb net een vertaling af, ik ben wat duizelig. Vier maanden ben ik van de wereld geweest, vier maanden heb ik met mijn co-vertaler rondgezwommen in verhalen over de Republiek van Weimar. Mooie, meeslepende verhalen, over… over…
Laat ik meteen toegeven: ik ben zelf ook niet vrij van zonden. Ik heb een harde schijf vol ‘gevonden’ muziek. Van lang geleden, uit de tijd vóór Spotify. Als ik iets voorbij hoorde komen op de radio of iets las over een interessant album, wist ik dat vaak wel op te snorren op een peer-to-peer site of in een nieuwsgroep. Ja, ook ik ben een dief. Alhoewel: van de albums die ik na honderd speelbeurten nog steeds mooi vond, heb ik er later heel wat nog op cd gekocht. En ik heb veel geld uitgegeven aan concertkaartjes en merchandise van artiesten die ik aanvankelijk had bestolen.
Ik baal ervan dat ik zo vaak aan Tommy Wieringa denk. Niet uit aanbidding of afkeer van zijn werk, want dat ken ik niet goed, maar om een anekdote die ik eens over hem las. In Boekblad misschien wel. Namelijk, dat hij als beginnend auteur in zoveel mogelijk boekhandels was gaan vragen of ze ‘dat goed besproken boek met die sinaasappel op het omslag – JOE! SPEEDBOOT! van TOMMY! WIERINGA! – op voorraad’ hadden. Dat hij vrienden en familie had aangespoord om hetzelfde te doen en dat zo het balletje van zijn eerste bestsellersucces was gaan rollen._cropped.jpg){kind=link}